Znaki towarowe są jednymi z najbardziej wartościowych praw własności przemysłowej, wykorzystywanymi przez przedsiębiorców. Są one także tymi przedmiotami praw, które są dla konsumentów najlepiej widoczne w życiu codziennym i wpływają na rozpoznawalność marki. Efektem tego znaki towarowe podlegają ochronie prawnej, zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym.
Zakres i procedurę obejmowania znaków towarowych ochroną prawną na poziomie krajowym reguluje ustawodawstwo poszczególnych państw. Na poziomie międzynarodowym ochronę znaków towarowych obejmuje tzw. system madrycki, umożliwiający zarejestrować znak towarowy w wielu krajach za pomocą procedury inicjowanej jednym wnioskiem.
Obok tych dwóch wskazanych systemów istnieje także system pośredni, obowiązujący na terenie Unii Europejskiej, zwany wspólnotowym znakiem towarowym. Nadmieńmy w tym miejscu, iż krajowe i wspólnotowe znaki towarowe funkcjonują niezależnie obok siebie, na terenie UE. Wspólnotowy znak ma charakter jednolity i obowiązuje po rejestracji na terenie wszystkich państw członkowskich UE. Wywołuje on ten sam skutek w całej Unii: może on być zarejestrowany, zbyty, być przedmiotem zrzeczenia się lub decyzji w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia praw właściciela znaku lub unieważnienia znaku, a jego używanie może być zakazane jedynie w odniesieniu do całej Unii.
Wspólnotowy znak towarowy może składać się z jakichkolwiek oznaczeń, w szczególności z wyrazów, łącznie z nazwiskami, rysunków, liter, cyfr, kolorów, kształtów towarów lub opakowań lub dźwięków. W celu objęcia znaku ochroną prawną jest to, aby umożliwiały one odróżnienie towarów i usług jednego przedsiębiorstwa od towarów i usług innych przedsiębiorstw. Ponadto koniecznym jest, aby przedstawienie takiego oznaczenia w rejestrze pozwalało organom i odbiorcom na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu ochrony.
Wspólnotowy znak towarowy nie musi spełniać wymogu graficznej przedstawialności, co stanowi o tym, iż rejestracji podlegać mogą także znaki niekonwencjonalne jak dźwięk, czy zapach.
W celu rejestracji wspólnotowego znaku towarowego, niezbędnym jest zgłoszenie i pozytywna decyzja Urzędu ds. Własności Intelektualnej Unii Europejskiej (EUIPO) w Alicante w Hiszpanii, dawniej znany jako OHIM. Uzyskanie rejestracji znaku towarowego skutkuje przyznaniem właścicielowi znaku tzw. praw wyłącznych, o charakterze zakazowym. Właściciel znaku ma prawo do wyłączenia innych osób i zakazania:
Prawo do znaku unijnego ulega jednak wyczerpaniu – właściciel unijnego znaku towarowego nie jest uprawniony do zakazania jego używania w odniesieniu do towarów, które zostały wprowadzone do obrotu na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego pod tym znakiem towarowym przez właściciela lub za jego zgodą.
Paweł Janicki
Radca prawny
LL.M.
